Obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju

Odnos društva prema osobama sa smetnjama u razvoju se kroz istoriju ljudskog društva menjao i razvijao. Najraniji izvori govore o negiranju, ignorisanju i nehumanim odnosima prema osobama sa smetnjama u razvoju, kao i prema njihovim pravima i potrebama. 

Sve do 19. veka, briga i tretman o osobama sa smetnjama u razvoju uglavnom su bili namenjeni njihovim staraocima, decu su ostavljali kući ili su ih vodili u ustanove. Prvi pokušaji njihovog obrazovanja datira 1800. godine u Francuskoj od strane lekara Itara.

U Srbiji do dvadesetih godina 20. veka osobe sa smetnjama u razvoju su uglavnom bile prepuštene porodici, sebi samima ili su utočište za preživljavanje nalazile po domovima i azilima.

Kako se oblast specijalnog obrazovanja ubrzo razvijala, specijalne škole su postale zakonom regulisane ustanove za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju. Smatralo se suštinski značajnim da se deca obrazuju u specijalnim školama koje su bile organizovane prema tipu smetnje, jer je postojalo uverenje da ovi učenici ne mogu imati koristi od običnih nastavnih metoda.

Danas se deca sa smetnjama u razvoju mogu upisati i u redovne i u specijalne škole. Važno je istaći da u redovnoj školi ne može biti više od 2 učenika sa poteškoćama i smetnjama u razvoju u svakom odeljenju.

Dodatna pomoć pruža se Individualnim obrazovnim planom (IOP), ako prethodno prilagođavanje i otklanjanje fizičkih i komunikacijskih smetnji nisu omogućili postizanje opštih ishoda obrazovanja. Individualnim obrazovnim planom (IOP) određuju se potrebe svakog deteta odnosno učenika. IOP se zasniva na psihološkoj proceni, a sastavlja ga tim stručnjaka u školi i roditelja (tim za inkluziju).

U školama za obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju, broj učenika u odeljenu znatno je manji i zavisi od ozbiljnosti smetnji. To je neophodno jer je podučavanje često individualizovano. Odeljenja u osnovnim školama za obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju ne mogu da imaju više od 10 učenika, a u srednjim školama ne može biti više od 20 učenika u odeljenju.

Inkluzija učenika sa smetnjama u razvoju i njihovo uključivanje u tipične škole zajedno sa vršnjacima predstavlja deo svetskog pokreta za ljudska prava koji se odnosi na mogućnost da učenici sa smetnjama u razvoju mogu u potpunosti učestvovati u svim aktivnostima koje čine savremeno društvo.

Međutim, postavlja se pitanje kakvo je realno stanje? Da li deca sa posebnim potrebama imaju pristup redovnim školama i  kako je zapravo prilagođen vaspitno-obrazovni rad ovoj kategoriji dece? Da li možda poznajete ili ste bili u prilici da budete u odeljenju čiji je učenik upravo osoba sa smetnjama u razvoju? Ukoliko jeste, podelite s nama putem komentara svoje mišljenje o tome kako je vaše odeljenje prihvatilo takvo dete i kako se ono prilagodilo okruženju u kom se našlo.

#čitamose 👩‍🏫